Czasowniki modalne w języku angielskim

Angielskie czasowniki modalne umieszczamy przed czasownikami głównymi. Służą one generalnie rzecz biorąc do wyrażenia możliwości, powinności, nakazu lub chęci wykonania jakiejść czynności. Wszystkie czasowniki modalne przyjmują jednakową formę we wszystkich liczbach i osobach i występują z czasownikiem w bezokoliczniku. Omówimy teraz po kolei najważniejsze czasowniki modalne, opisując ich zastosowanie i dokładne znaczenie.

Can/could

Czasownik can (móc, potrafić) jest uzywany głównie do mówienia o umiejętnościach albo wyrażania próśb i możliwości.

I can speak good French. ─ Dobrze mówię po francusku.

She can cook very well. ─ Ona umie bardzo dobrze gotować.

Can I have some tea, please? ─ Czy mogę prosić o herbatę?

Pytania tworzy się poprzez inwersję, czyli przestawienie can przed podmiot. W pytaniach szczegółowych can występuje tuż po zaimku: what, who, where, why, when itd.

Can you swim? ─ Potrafisz pływać?
Where can we meet? ─ Gdzie możemy się spotkać?

Przeczenia tworzy się dodając not, bądź używając formy skróconej can’t. Pełna forma przeczenia zapisywana jest łącznie cannot:

I can’t dance very well. ─ Nie umiem dobrze tańczyć.
You cannot cancel your reservation now. ─ Nie możesz teraz odwołać swojej rezerwacji.

W trybie przypuszczającym albo grzecznych prośbach używamy również Czasownika could.

Could you open the window, please? ─ Czy mógłbyś otworzyć okno?

Chcesz na co dzień ćwiczyć angielską gramatykę? Zacznij kompleksową naukę angielskiego online!

Be able to

Be able to znaczy dokładnie być w stanie. W większości zdań może zastępowac czasownik modalny can, ale jest dużo rzadziej używany.

I can swim. = I am able to swim. ─ Potrafię pływać.

Czasowniki te są natomiast często używane, kiedy chcemy powiedzieć o jakiejś szczególnej możliwości w przeszłości (jednorazowa czynność). Nie użyjemy wtedy could:

I was able to get 20% off the price. ─ Udało mi się obniżyć cenę o 20%.
Although he was very drunk, he was able to find the door. ─ Mimo że był tak pijany, zdołał odnaleźć drzwi.

Czasowniki modalne must i musnt’t

Must jest czasownikiem modalnym wyrażającym konieczność bądź obowiązek. 

I must take some medicine. ─ Muszę wziąć lekarstwo.
You must be at the meeting by 8. ─ Musisz zdążyć na spotkanie przed 8.

Oprócz obowiązku must wyraża:

– konieczność wynikającą z wewnętrznego przekonania osoby mówiącej:

It’s getting late. We must hurry. ─ Robi się późno. Musimy się pośpieszyć.

– rekomendację:

It’s an excellent movie. You must see it. ─ To świetny film. Musisz go zobaczyć.

– przypuszczenie (prawie pewność):

This must be the right address! ─ To musi być ten adres!

Must można też używać, odnosząc się do przyszłości:

I must be there at 6 tomorrow. ─ Muszę być tam jutro o 6.

Must w formie przypuszczenia będzie używane tylko w zdaniach twierdzących. W pytaniach i przeczeniach użyjemy can i can’t.

Jeśli chcemy wyrazić nasze teraźniejsze przypuszczenie, dotyczące tego, co zdarzyło się w przeszłości, użyjemy konstrukcji: must + bezokolicznik czasu przeszłego (have + imiesłów czasu przeszłego):

He must have been drunk. ─ Na pewno był pijany.

Mustn’t oznacza też zakaz:

You must not park your car here. ─ Nie wolno tu parkować..
You mustn’t take photographs in the gallery. ─ W galerii nie wolno robić zdjęć.
You must not eat that. ─ Nie wolno ci tego jeść.

Should i ought to

Czasownik should wyraża powinność. 

Should używa się:

– dając porady i wyrażając opinie

You should drink more water. ─ Powinieneś pić więcej wody.

– wyrażając swoje oczekiwania

I’ve recharged the battery so it should work now. ─ Naładowałem baterię, więc teraz powinno działać.

Przeczenia tworzy się poprzez dodanie not do czasownika modalnego should. Często używa się formy skróconej shouldn’t.

You should not trust him. ─ Nie powinieneś mu ufać.
It shouldn’t be difficult to find a cheap flight to London. ─ Nie powinno być trudno znaleźć tani lot do Londynu.

Można też użyć mniej bezpośredniej formy: I don’t think… should…

I don’t think you should call him. ─ Wydaje mi się, że nie powinnaś do niego dzwonić.

Pytania tworzy się poprzez inwersję, czyli przestawienie should przed podmiot. W pytaniach szczegółowych should występuje zaraz po słówku pytającym what (co), who (kto), when (kiedy) itd.

What should we do? ─ Co powinniśmy zrobić?
What size of cake tin should I use for the cheesecake? ─ Jakiego rozmiaru formy do ciasta powinnam użyć do sernika?

Można też użyć formy: Do you think… should…?

What do you think I should wear? ─ Jak ci się wydaje, co powinnam założyć?

Ought to ma znaczenie identyczne jak should, jednak should używane jest w poradach i sugestiach zdecydowanie częściej.

Różnica między should a ought to polega na tym, że should wyraża często subiektywną ocenę sytuacji, podczas gdy ought to wyraża powinność wynikającą z obiektywnej oceny.

You ought to take more exercise. ─ Powinieneś więcej ćwiczyć.
Everyone ought to sort out and recycle their rubbish. ─ Wszyscy powinni segregować i przetwarzać śmieci.
W odróżnieniu od innych czasowników modalnych, po ought zawsze używa się to. Forma przecząca to ought not to.

You ought not to use a camera here. ─ Nie powinieneś używać tutaj aparatu.

Chcesz poznawać angielskie słówka gdziekolwiek jesteś? Ucz się słówek online!

Czasownik modalny let

Angielski czasownik modalny let najczęściej tłumaczy się jako “pozwalać”. Są jednak sytuacje, w których czasownika tego używa się w nieco innym znaczeniu. Często występuje on w konstrukcji let + dopełnienie + czasownik w bezokoliczniku (bez to).

Let me carry it for you. ─ Pozwól, że poniosę to za ciebie.
Let him do what he wants. ─ Pozwól mu robić, co chce. / Niech robi, co chce.

Często używa się konstrukcji let’s – formy skróconej od let us. Formy tej używa się, kiedy sugerujemy bądź proponujemy coś komuś.

Let’s go to the cinema tonight. ─ Pójdźmy dziś wieczorem do kina.
Let’s get started! ─ Zaczynajmy!

Have to

Must oraz have to to czasowniki modalne wyrażające konieczność lub obowiązek. Niekiedy można używać obu form zamiennie. Użycie have to sugeruje jednak często, że konieczność wykonania jakiejś czynności wynika z norm, przepisów bądź innych czynników wewnętrznych (must jest formą bardziej nacechowaną osobistym zaangażowaniem i emocjami).

In England you have to drive on the left. ─ W Anglii musisz jeździć po lewej stronie.
I can’t come to your party. I have to work. ─ Nie mogę przyjść na twoją imprezę. Muszę iść do pracy.

Czasownik modalny need

Czasownik need używany jest w znaczeniu podobnym do must oraz should, lecz jego wydźwięk jest trochę słabszy.

You need to do it. ─ Powinieneś to zrobić. (jest potrzeba, żebyś to zrobił)
We need to help him. ─ Musimy (powinniśmy) mu pomóc.

W przeczeniu używamy zarówno formy needn’t, jak również don’t / doesn’t need to.

You needn’t come in to work today. ─ Nie musisz przychodzić dziś do pracy.
You don’t need to hurry. We’ve got plenty of time. ─ Nie musisz się spieszyć. Mamy mnóstwo czasu.

May i might

May oraz might to czasowniki modalne wyrażające prawdopodobieństwo. Używa ich się dla wyrażenia przypuszczeń. Stopień prawdopodobieństwa wyrażony przez might jest niższy, niż ten wyrażony za pomocą may. Jak większość czasowników modalnych, may i might używa się z bezokolicznikiem bez słówka to, a pytania tworzy się poprzez inwersję. Przeczenia tworzy się poprzez dodanie not do czasownika modalnego.

He may not like the idea. ─ Ten pomysł może mu się nie spodobać.
Someone’s at the door. It may be John. ─ Ktoś dzwoni do drzwi. To może być John.

May używa się również dla wyrażenia uprzejmego pytania o pozwolenie.

May I come in? ─ Czy mogę wejść?
May I sit here, please? ─ Czy mogę tutaj usiąść?

Na koniec prezentujemy uproszczony spis angielskich czasowników modalnych w formie tabelki.

can	móc, potrafić
can’t	nie móc, nie potrafić
be able to	być w stanie
must	musieć
musn’t	nie móc
should / ought	mieć obowiązek, powinność
let	pozwalać, sugerowanie czegoś
have to	musieć, mieć obowiązek
need	musieć, potrzebować
may / might	móc